5G-land #17: ⚔️ hoe reageert de Vlaams politiek op 5G?
Dag iedereen,
Dit is editie #17 van 5G-Land, mijn nieuwsbrief over de vijfde generatie mobiel internet of 5G.
Ik ben Tom Cassauwers, een freelance technologie-journalist die een boek schreef voor Pelckmans over 5G. Deze nieuwsbrief is mijn bescheiden poging om mijn research transparant te delen en mezelf accountable te houden.
Elke paar weken vind je hier dus links en analyses over de (geo)politiek, economie en technologie achter 5G, naast updates over mijn boek.
Wil je mijn nieuwsbrief helpen groeien? Deel de onderstaande link dan zeker met iemand die je kent of forward deze mail. Op die link kan je jezelf ook inschrijven. 👇
https://buttondown.email/tomcas
Recensies en interviews
In deze editie kijk ik hoe de Vlaamse politiek, en haar partijen, reageren op 5G. Maar eerst hier een lijstje van interviews en recensies over mijn boek. Dat kan je trouwwens hier bestellen (naast op de gewoonlijke websites zoals Bol of De Standaard).
- Bloovi: “Het is de gebruiker die zal bepalen of technologie zoals 5G het haalt en het nieuwe normaal wordt”
- MT Magazine: Hoe bereid je je als bedrijf voor op de komst van 5G?
- Tandem Tech: ‘5G: De ruggengraat van onze toekomst’ is de ideale inleiding tot 5G
- Tandem Tech: 5G: we need to stop talking about smartphones
- DataNews: Voorpublicatie: Wat betekent 5G voor smart cities?
Daarbovenop schreef ik nog dit artikel over 5G.
🗳️ Een politieke 5G-gids
De voorbije weken kwam 5G nogal intens in de publieke aandacht. Zo kwam er een golf op van brandstichting op telecom-masten nadat samenzweringstheorieën over 5G zich verspreidden. Die trof vooral Nederland en het Verenigd Koninkrijk, maar ook in België ging een mast in vlammen op.
Tegelijk kwamen een aantal Waalse gemeenten in opstand tegen de light-versie van 5G die Proximus uitrolt, en kwam er ook een parlementaire discussie over de gezondheidsrisico’s van telecom-technologie. Groen en Ecolo willen zelfs het uitdelen van voorlopige 5G licenties uitstellen in ons land.
Dat 5G zo’n belangrijk politiek onderwerp wordt is interessant omdat politici doorgaans technologische thema’s links laten liggen. Ze knippen natuurlijk graag lintjes door aan universiteiten, en stoefen met onze start-ups, maar uiteindelijk is technologie-beleid secundair voor hen, ten voordele van onderwerpen zoals migratie, sociale zekerheid of identiteit. Dat zij nu moeten worstelen met een complex onderwerp zoals 5G, dat heel wat sub-aspecten bevat zoals gezondheid, economie en geopolitiek, is een soort lakmoesproef. Dit soort thema’s zullen in de toekomst enkel maar belangrijker worden, en het is interessant om te kijken hoe politieke partijen er vandaag op reageren.
Daarom dus deze lijst van hoe onze Vlaamse partijen kijken naar 5G. Die is voornamelijk samengesteld op basis van indirecte bronnen, weinig partijen nemen 5G (of technologie in het algemeen) op in hun programma’s. Dit is dus een work-in-progress. Als ik iets miste, stuur het me zeker door.
🟦 Open VLD
Open VLD is de partij die zich als grote voorstander van 5G opwerpt. Personen zoals Els Ampe, Alexander de Croo en huidig minister van telecom Philippe De Backer zijn sterke voorstanders van 5G, en koppelen daar soms een boodschap van vooruitgangsoptimisme aan.
Dat steunt deels op hun ideologie. Een liberale partij wil natuurlijk ondernemers zo snel mogelijk aan de slag laten met nieuwe technologieën, en economische groei stimuleren. Daarnaast werpt de partij zich al een tijdje op als een pro-technologie speler. Zo profileerden ze zich op andere technologische thema’s zoals blockchain of AI, alhoewel soms op een knullige, hype-gevulde manier.
Niettemin zorgt hun liberalisme ook voor strubbelingen. VLD wil namelijk zoveel mogelijk concurrentie in telecom aanmoedigen, zo nodig met overheidsinterventie. Ze zijn een prominent voorstander van een vierde operator in België, waarvoor ze de introductie van 5G als ideaal moment zagen. De Backer kwam zo al regelmatig in conflict met de bestaande operatoren Proximus, Telenet en Orange daarover, die vinden dat de Belgische markt daar te klein voor is, en dat de dalende winstmarges zouden zorgen voor minder geld om 5G uit te rollen.
Last but not least kwam het federale deel van de partij in conflict met N-VA over de verdere regionalisering van inkomsten van de veiling van 5G spectrum, waardoor die veiling niet kon doorgaan.
🟩 Groen
Groen belooft mogelijk de meest 5G-kritische onder de Vlaamse partijen te worden, die het sterkst de nadruk legt op de gezondheidskwestie. Alhoewel er nog geen eenduidige positie is op partij-niveau. Vaak wordt Groen verweten dat ze technofoob zouden zijn, wat niet altijd het geval is. Heel wat groene politici staan open voor nieuwe technologieën, maar vaak borrelt er toch wel scepticisme voor specifieke nieuwe innovaties op.
Dat heeft verschillende bronnen. Als linkse partij zullen ze natuurlijk vaker regels willen opleggen (niet noodzakelijk slecht). Daarnaast heeft de ecologische beweging een lange geschiedenis van kritiek op technologieën die ze als negatief voor het milieu zien, denk maar aan kernenergie of GMO’s. Dat 5G straling uitstoot helpt natuurlijk ook niet (ook al is dit niet dezelfde straling als die van kerncentrales).
De beste samenvatting van de richting waarin ze denken, vind je op de site van de ouderenbeweging van Groen. Samengevat valideren ze een deel van de (soms foute) posities van de anti-5G beweging, zonder helemaal mee te gaan in de uitspattingen ervan, en eisen ze strenge regels en stapvoetse vooruitgang in het dossier, vaak gekoppeld aan eisen voor meer debat en meer wetenschappelijk onderzoek.
Daarom zie je dat Groen bijvoorbeeld eist dat het BIPT het uitgeven van de voorlopige 5G-licenties uitstelt, om er een beter debat over te kunnen voeren. Of dat ze voorlopig een verhoging van de stralingsnormen in Brussel mee uitstellen, waardoor 5G daar niet uitgerold kan worden. Meestal werken ze hier samen met hun Franstalige tegenhanger Ecolo, die zich al veel duidelijker tegen 5G kante.
🟨 N-VA
De Vlaams-nationalisten van N-VA hebben een complexe relatie met 5G. Enerzijds zijn ze, als partij met rechts-liberale insteek, voorstanders van nieuwe technologie, om ondernemerschap en economische groei aan te moedigen. Maar tegelijk speelt hun flamingantisme op in het dossier.
Zo was het conflict tussen Open VLD en N-VA over de opbrengsten van de veiling van het 5G-spectrum één van de voornaamste redenen waarom België geen 5G heeft. N-VA vindt namelijk dat de deelstaten meer dan de huidige 20% van die veilingsopbrengsten moeten krijgen (gezien meer media-content over het nieuwe netwerk zou gaan, een regionale bevoegdheid). Een conclusie die nu in vraag gesteld wordt door een studie besteld door het BIPT, die concludeert dat de eigenlijke hoeveelheid media (afhankelijk van wat de definitie daarvan is), in veel gevallen zelfs minder dan 20% zou zijn.
Je ziet ook dat N-VA 5G als knuppel gebruikt om Waalse partijen mee te slaan. Recent verklaarden de N-VA’ers Andries Gryffroy en Michael Freilich nog: “Laat het gebrek aan openheid voor innovatie in Wallonië géén rem zijn op de snelle uitrol van 5G in Vlaanderen.”
Wildcards
De andere partijen hebben maar in beperkte mate een duidelijke positie over 5G.
🟧 CD&V sprak zich weinig duidelijk erover uit. Ex-Brussels staatssecretaris Bianca Debaets was bijvoorbeeld wel een kracht achter 5G in Brussel tijdens haar termijn. En Benjamin Dalle volgt de lijn van de Vlaamse regering die meer geld wil uit de veiling. Maar ik zie nog weinig opvallende accenten.
🟥 sp.a komt ook minder aan bod. Buiten een paar parlementaire vragen en sporadische uitspraken komen ze niet zo veel naar voren in dit debat.
🚩 PVDA deed ook nog geen grote uitspraken. Interessant genoeg zijn zij wel de partij die het sterkste vasthangt aan hun Franstalige afdeling, PTB. (Eigenlijk zijn zij de enige verkozen federale partij van België) Franstalig vertegenwoordiger Roberto D’Amico kwam zo erg kritisch uit de hoek over de gezondheidsgevaren tijdens een parlementair debat, en citeerde zelfs Martin Pall, een Amerikaans professor op rust en belangrijk figuur in de anti-stralingsbeweging. Benieuwd of de Vlaamse vertegenwoordigers die lijn volgen.
🟫 Vlaams Belang sprak zich ten slotte ook maar beperkt uit over 5G.
🔥 Breuklijnen
Er tekenen zich dus breuklijnen af in Belgische politiek op het gebied van 5G. Dat gaat over vanzelfsprekende tegenstellingen zoals gezondheid en regionalisering. Maar tegelijk komen er ook nog stevige debatten en trends op ons af, zoals:
🐓 de Waalse flank. Franstalige gebieden in Europa zijn, interessant genoeg, doorgaans stralings-kritischer. In België zijn Vlaamse partijen vaak aarzelender om zich uit te spreken over 5G en gezondheid vergeleken met hun Waalse tegenhangers. Getuige daarvan de opschorting van het 5G-light in sommige Waalse gemeenten. Niettemin bestaat de kans dat partijen zoals sp.a, PVDA en vooral Groen ofwel meegenomen worden door hun Waalse tegenhangers, ofwel zich ervan moeten distantiëren. Niettemin hoeft anti-5G activisme geen louter Franstalige aangelegenheid te zijn, het kwam bijvoorbeeld ook erg sterk op in Nederland.
🏙️ de lokale hoek. Keer op keer zien we in heel wat landen dat lokale politici gevoeliger zijn voor anti-5G activisme dan hun nationale tegenhangers. Ze raken verkozen via een kleiner aantal stemmen, en zijn kwetsbaar voor kleine groepjes goed georganiseerde activisten. Dit effect zagen we opnieuw toen Waalse gemeenten begonnen protesteren tegen het 5G-light van Proximus, en ik vermoed dat dit in de toekomst strubbelingen uit die hoek zullen blijven komen.
🇨🇳 China. Door het hele gedoe over de regionalisering van de 5G-veiling en het gezondheidsvraagstuk, negeerden we in België tot nu toe Chinese participatie in telecom-netwerken. Die vraag raakte in België voorlopig niet veel verder dan enkele parlementaire vragen, maar zal in de toekomst waarschijnlijk aan belang toenemen.
🕵️ Korte-termijn
Veel conflict dus over 5G, maar weinig inzicht. Opvallend is dat de meeste van deze antwoorden op 5G relatief reactief zijn. Partijen kijken wat er in de media komt, en reageren op basis van wat ze al weten. We werken niet met een lange-termijnaanpak over technologie en hoe we onze digitale infrastructuur willen vernieuwen, maar met mediatieke reacties op basis van bestaande posities.
We worden natuurlijk geen achterlijk land als we 5G iets later hebben. Het duurt nog wel enkele jaren voordat 5G-netwerken echt volwassen worden. En alhoewel het nuttig is dat bedrijven er nu al mee kunnen experimenteren en dat we investeren onze digitale infrastructuur, is een lichte vertraging geen drama. Niettemin toont het vooral dat onze partijen maar in beperkte mate een coherente visie op technologie hebben. Het is een soort thema waar we met horten en stoten over praten, waarbij partijen hun al vaststaande posities vooral profileren. (die soms niets met 5G te maken hebben)
En dat kan vandaag problematischer zijn dan ooit. De corona-crisis is waarschijnlijk het begin van een recessie, en onze economie snakt naar investeringen. Betere telecom-infrastructuur heeft zo de kans om economische spillovers te bieden, en investeringen in infrastructuur is geld dat we in de economie pompen. 5G kan dus deel uitmaken van een post-corona investeringsplan. Tegelijk heeft de Belgische politiek amper een reactie op de opkomst van Azië en China, en dat terwijl Nederlandse politieke partijen bijvoorbeeld vorig jaar al duidelijke manifesten en posities uittekenden.
Dit bracht ik erover in mijn boek naar aanleiding van de regionaliserings-controverse, met quote van professor Tom Evens. Maar het punt geldt evengoed vandaag.
“Niettemin is 5G een soort kanarie in de koolmijn voor de Belgische politiek. ‘België zal geen digitale woestijn worden als we 5G iets later krijgen’, stelt Tom Evens, professor mediabeleid aan de UGent en onderzoeker bij imec-mict. ‘Maar het is tekenend voor ons land dat we dit soort discussies niet kunnen hebben, en dat het altijd vastloopt op futiliteiten. Want zo kun je geen duidelijk, visionair beleid uitbouwen op het vlak van digitale technologie. Dat baart me meer zorgen dan de discussie over wanneer 5G er nu eigenlijk komt. In België en in Vlaanderen komen we er nooit toe om op lange termijn keuzes te maken over waar we naartoe willen op het vlak van onze digitale infrastructuur en economie. We strompelen van de ene crisis naar de andere, van de ene discussie naar de andere. Het gaat altijd over geld, en de verdeling tussen de deelstaten, maar ondertussen missen we een duidelijk beleid. Dat is misschien wel het meest pijnlijke gedeelte van het hele 5G-debat.’“
5G-leesvoer
De voorbije maand kwamen er een hoop mooie stukken uit over 5G, de beste zes vind je hieronder.
🇪🇺 Who Controls Huawei? Implications for Europe: een paper door onderzoeker Tim Rühlig (die ik ook interviewde in mijn boek), over de Europese aanpak van Huawei. Dit artikel bespreekt zeer goed belangrijke onderdelen van het debat: zoals hoe de grootste cyber-security dreiging voor ons telecom-netwerk niet noodzakelijk van de vendor komt, hoe Huawei niet noodzakelijk een overheidsbedrijf is maar nog steeds binnen een staadsgedomineerd Chinees model moet werken en dat de EU niet noodzakelijk Huawei moet verbieden maar eerder moet streven naar minder technologische afhankelijkheid van China. Zeker een aanrader dus.
🇬🇧 Glastonbury 5G report ‘hijacked by conspiracy theorists’: een maand geleden bracht de lokale overheid van Glastonbury in het Verenigd Koninkrijk een 5G-kritisch rapport uit, dat er kwam op basis van een samenwerking tussen lokale raadsleden en gewone burgers. Nu komen er echter berichten naar buiten dat dit burgercomité eigenlijk gedomineerd was door anti-5G activisten, die vaak niet in Glastonbury woonden, neutrale leden wegduwden en experten die anti-5G waren bevooroordeelden in hun interviews. Dat soort tactieken komen natuurlijk soms voor binnen sociale bewegingen, waar georganiseerde sub-groepen hun eigen positie proberen opdringen. Maar het bewijst nog maar eens hoe kwetsbaar goedbedoelende lokale overheden zijn voor campagnes van kleine groepjes vastberaden activisten.
📡 Waalse overname geeft Cegeka toegang tot 4G en 5G: Cegeka maakt hier een slinkse beweging door een Waals bedrijf dat toevallig al 5G-spectrum bezat over te nemen. Als ik het goed heb gelden die frequenties weliswaar enkel voor bepaalde Waalse gemeenten, dus het blijft uitkijken naar wat de praktische implicaties hier zijn.
💢 The 5G coronavirus conspiracy theory just took a really dark turn: stuk van Wired over aanvallen op telecom-ingenieurs door de lelijke onderkant van anti-5G activisme. Inclusief één iemand die bespuwd werd, en daarna corona-virus kreeg.
📶 5G download speed is now faster than Wifi in seven leading 5G countries: een studie van het onderzoeksbureau OpenSignal toont dat 5G in sommige landen wifi voorbijsteekt qua snelheid. In het rapport vind je ook de bovenstaande grafiek. In Zwitserland en Zuid-Korea is 5G al meer dan vier keer zo snel als 4G.
🌎 5G mobile standards may fragment, driven by geopolitics & innovation: erg interessante post van analist Dean Bubley (zeker een aanrader om te volgen). Hij bespreekt er het scenario dat we opnieuw een regionale verdeling zien van telecom-standaarden omwille van politieke spanningen tussen de VS en China. Tot 4G bestond er altijd de kans dat een telefoon uit Europa niet zou werken in pakweg de VS. 4G standaardiseerde dat geheel over de hele wereld, maar een toekomstige fragmentatie kan er opnieuw aankomen met 5G.
Dat was editie #17 van mijn 5G-nieuwsbrief.
Wil je mijn nieuwsbrief helpen groeien? Deel de onderstaande link dan zeker met iemand die je kent of forward deze mail. Op die link kan je jezelf ook inschrijven. 👇
https://buttondown.email/tomcas
Heb je commentaar, tips of suggesties voor me? (of wil je gewoon even hallo zeggen), dan kan je gewoon antwoorden op deze mail.
Je kan me daarnaast ook op LinkedIn en Twitter terugvinden:
Alvast tot de volgende editie,
Tom