5G-Land #11: 🦁 de Vlaamse-regeerakkoord special
Dag iedereen,
Dit is de editie #11 van 5G-Land, mijn nieuwsbrief over de vijfde generatie mobiel internet of 5G.
Ik ben Tom Cassauwers, een freelance technologie-journalist die een boek schrijft voor Pelckmans Pro over 5G. Deze nieuwsbrief is mijn bescheiden poging om mijn research transparant te delen en mezelf accountable te houden.
Elke paar weken vind je hier dus links en analyses over de (geo)politiek, economie en technologie achter 5G, naast updates over mijn boek.
Wil je mijn nieuwsbrief helpen groeien? Deel de onderstaande link dan zeker met iemand die je kent of forward deze mail. Op die link kan je jezelf ook inschrijven. 👇
https://buttondown.email/tomcas
Na de vakantie, het regeerakkoord
In september was ik een tijdje op vakantie, dus vandaar dat jullie geen 5G-nieuws in jullie mailbox kregen. Ondertussen gebeurde er natuurlijk wel veel in het wereldje, dus bij deze een extra lange editie.
Ik ga specifiek in op het Vlaamse regeerakkoord, en wat dat betekent voor de uitrol van 5G in België. Ik schreef namelijk net mijn hoofdstuk over de politiek achter 5G, dus deze nieuwsbrief is daar een uitstekend verlengstuk van. Ook neem ik een kort Chinees intermezzo, en ga ik snel in op waarom steden in Nederland het nu moeilijk met 5G lijken te krijgen.
🦁 📡 Het Vlaamse regeerakkoord en 5G
Vorige week kwam eindelijk het nieuws: we hebben een Vlaamse regering. De regering Jambon I bestaat uit de partijen N-VA, CD&V en Open VLD. En in hun regeerakkoord zetten ze stevig in op technologie, innovatie en 5G. Vandaar dat het een special krijgt in deze nieuwsbrief.
Hun voorstellen zijn alvast interessant, maar ook problematisch op heel wat gebieden.
📜 Wat het regeerakkoord wel zegt
Het regeerakkoord (lees het hier) bedraagt zo'n 300 pagina's, en vermeldt 5G welgeteld 5 keer.
Pagina 7 zet daarbij al de toon waarbij de Vlaamse regering duidelijk haar committent toont naar 5G met de zin:
"Een zo snel mogelijke invoering van het 5G-netwerk in heel Vlaanderen is een grote prioriteit."
Zo zal 5G nodig zijn om Vlaanderen een technologisch voortrekker te maken. Wel maken de schrijvers hier hun eerste akkefietje, zo stellen ze dat:
"Want dat zal ervoor zorgen dat we de nieuwste spitstechnologieën kunnen inzetten om Vlaanderen gezonder te maken, verkeersstromen beter op elkaar af te stemmen, energie te besparen, informatie efficiënter uit te wisselen, fraudeurs sneller te klissen, maar ook bijvoorbeeld nieuwe roboticatoepassingen te lanceren of zware videobestanden in een oogwenk door te sturen."
Zoals Pieter van Nuffel al stelde op Twitter is het vrij moeilijk om een toepassing te vinden waarbij 5G fraudeurs zou klissen. Misschien bedoelen ze hiermee het verbinden van smart camera's die criminelen helpen vatten, maar dit lijkt me eerder een foutje.
🤝 Daarna komt er een interessanter voorstel. Zo stelt het akkoord dat:
"Met de recente evoluties die zich voordoen in de markt wil de Vlaamse Regering de motor zijn voor een gebiedsdekkend 5G-netwerk, volgens een open model van infrastructuurdeling waarop alle dienstverleners aan gelijke voorwaarden hun diensten kunnen aanbieden. Om dat model te garanderen, is het noodzakelijk dat de Vlaamse overheid substantieel participeert in de initiatieven van de operatoren. De Vlaamse Regering ziet erop toe dat eventuele bijkomende spelers onder dezelfde voorwaarden kunnen participeren."
Dit is een vrij vaag geformuleerde passage. Maar ze lijken hier te hinten dat de Vlaamse overheid infrastructuur in handen zou nemen en dan doorverhuurt aan de operatoren. Een beetje een overheidsgedreven alternatief voor de joint-venture van Proximus en Orange om hun infrastructuur te delen.
Dit toont opnieuw hoe 5G ons steeds meer dwingt om infrastructuur te delen (ik leg hier uit waarom), en waarschijnlijk derde spelers zal toelaten om infrastructuur in handen te nemen. Zogenaamde neutral hosts, die ook overheden kunnen zijn, zouden zo onze telecom-infrastructuur in neutrale handen kunnen plaatsen, en zo het eigendoms-model dat vandaag heerst in vraag kunnen stellen. (zie ook dit artikel dat ik over dit model schreef)
Dat een regionale regering hiernaar hint is dus een interessante stap vooruit in dit debat.
🔨 💰 Vlaamse veiling?
Daarna komen we bij het belangrijkste onderdeel: het stukje over de veiling (op pagina 186). Dat bevat twee delen: wat de Vlaamse overheid in Vlaanderen wil doen, en hoe het zich opstelt tegenover een federale veiling.
Ten eerste wil de Vlaamse overheid een deel van het spectrum regionaliseren. Concreet willen ze dat:
- er 60 mhz wordt voorzien voor regionale toepassingen, op ofwel de 3.5 ghz band ofwel de 3.8 ghz band.
- de toekenningsperiode daarvoor zou minder zijn dan 20 jaar.
- dit spectrum zou toegewezen worden aan nieuwe, innovatieve spelers in specifiek afgebakende gebieden. Daarbij halen ze voorbeelden aan zoals: luchthavens, havens, grote ondernemingenterreinen en stadscentra.
- ze willen ook kortetermijnslicenties aan events toestaan.
- network slicing zou een alternatief kunnen bieden als er geen echt spectrum kan aangeboden worden (lees hier hoe dat werkt).
Ten tweede wil de Vlaamse regering een groter deel van de opbrengsten van de veiling van het 5G-spectrum voor de deelstaten. Media is zo een regionale bevoegdheid, en de regio's zouden daarom een veel groter gedeelte dan de huidige 20% moeten krijgen omdat er vandaag meer media-data over telecom-netwerken verstuurd wordt. Daarnaast vindt het regeerakkoord dat de veiling van 5G-spectrum losgekoppeld moet worden van het debat voor een vierde operator.
🤔 Innovatief en problematisch
Die voorstellen zijn interessant, maar ook problematisch.
Het voorstel voor een regionaal stuk van het spectrum is interessant, en is in essentie een voortzetting van het debat om spectrum toe te staan aan industriële spelers. Zo zette Duitsland al een deel van hun 5G-spectrum opzij voor industriële spelers, om bijvoorbeeld hun fabrieken mee te verbinden.
Dat is een interessante beweging, en innovatieve spelers zoals het Brugse Citymesh kunnen er zeker hun voordeel uit halen. Maar dit heeft ook trade-offs. Je haalt namelijk een stuk spectrum weg uit een erg belangrijke band, wat de prijzen van de veiling voor de operatoren zal opdrijven.
Door prijzen op te drijven voor operatoren tijdens de veiling hebben zij namelijk minder geld om hun netwerk uit te bouwen. Het kan dus wel een clashen met het Vlaamse doel om ze snel mogelijk 5G te krijgen, alhoewel operatoren ook regelmatig overdrijven met dit argument.
Het tweede voorstel is daarbij problematischer. De Vlaamse regering mag dan wel N-VA en Open VLD bevatten, maar deze passage toont erg duidelijk de invloed van N-VA. Ze willen meer geld voor de deelstaten, en ze willen dat de 5G veiling niet gekoppeld wordt aan de introductie van een vierde operator in België.
En dat gaat direct in tegen de eisen van Open VLD. Zij willen de opbrengsten van de veiling niet verder regionaliseren, en vooral de 5G-veiling gebruiken voor de introductie van een vierde operator. Zowat hun stokpaardje op telecom-gebied, en hun ideale manier om de (erg hoge) Belgische data-prijzen te drukken.
🇧🇪 Deze tegenstelling tussen N-VA en Open VLD is exact waarom de veiling van 5G-spectrum in het voorjaar uitgesteld werd. Dat de Vlaamse overheid ze nu in hun regeerakkoord codificeert belooft dus weinig goeds. De kans is er dus dat dit voor een blokkade op federaal niveau zal zorgen, waar het echte werk moet verricht worden voor het in elkaar steken van de 5G-veiling.
❓ Wat het regeerakkoord niet vertelt
Ondanks de sterke focus van het regeerakkoord op technologie en innovatie zijn er natuurlijk nog enkele onderwerpen die niet aan bod kwamen, maar die wel belangrijk zullen blijken in de toekomst voor de Vlaamse Overheid. Dat is logisch, je kan niet alles in zo'n akkoord krijgen, maar toch moeten we er nu al over beginnen nadenken.
📶 Small cells: de nieuwe Vlaamse regering schreef niets over de komst van small cells, en hoe Vlaanderen daar op het gebied van vergunningen mee om moet gaan. En dit werd toevallig al een groot probleem in Nederland.
Zo is de installatie van nieuwe telecom-antennes vandaag een erg moeizaam proces, dat enorm veel vergunningen verwacht. Tegelijk zullen we in een 5G-netwerk grote hoeveelheden kleine antennes moeten uitrollen, zogenaamde small cells, die op alles van bushokjes tot straatverlichting geïnstalleerd worden. Als we dus duizenden van die small cells willen installeren, dan zullen die procedures voor bouw en milieuvergunningen vlotter moeten verlopen. Wat vandaag een regionale en dus Vlaamse bevoegdheid is in België. Lokale besturen zullen echter misschien wel een deel van hun controle over dit proces verliezen.
🇳🇱 En dat zorgde al voor problemen in Nederland. Daar hebben ze al van die versnelde procedures, tot ongenoegen van de lokale besturen. De gemeente Amsterdam klaagde bijvoorbeeld al over nieuwe, versnelde procedures, en het gebrek van participatie erin. De Nederlandse gemeente Maastricht deed hetzelfde, deels onder druk van anti-5G activisten.
☢️ Stralingsnormen: het hele debat rond stralingsnormen en de gezondheidsgevolgen van 5G kwam ook niet voor in het regeerakkoord. Dat is enigszins logisch, Vlaanderen heeft min of meer de hoogste stralingsnormen van België (alhoewel de drie regio's ze op een iets andere manier berekenen). En daarnaast zijn er niet zoveel anti-5G activisten in Vlaanderen. Maar niettemin kan dit wel op korte termijn een groot thema worden, zoals ook in Nederland gebeurde.
🗺️ Cybersecurity en geopolitiek: dit valt deels buiten het beleidsdomein van Vlaanderen. Maar het China-debat en de discussie over hoe we onze netwerken veilig kunnen maken, zal uiteindelijk ook gevoerd moeten worden in België. Daar komt weinig in het regeerakkoord over voor, alhoewel er wel een beleidsplan cybersecurity komt, wat positief is.
🔭 Privacy: een thema dat nog niet er vaak aan bod kwam is de privacy-dreiging die 5G biedt. 5G stelt zo voor om een hyper-connectieve maatschappij uit te bouwen, en dat zorgt natuurlijk voor privacy risico's, waar ik het ook in mijn boek over heb. Lees daarom zeker het opiniestuk van Matthias Dobbelaere-Welvaert erover.
'5G als de heilige graal van Jambon I. Maar wat zijn de risico's voor onze privacy?'
⚖️ Het verdict: innovatief maar moeilijk
Om te besluiten denk ik dus niet dat het Vlaamse regeerakkoord, op het gebied van 5G, het zo verschrikkelijk doet. Ik ben niet zo voor regionaliseren om te regionaliseren, maar er zitten wel degelijk interessante voorstellen in, zoals het uitbouwen van een open infrastructuur en het geven van licenties aan nieuwe spelers. Dat soort acties hebben natuurlijk wel hun trade-offs, en maken de uitrol voor de operatoren waarschijnlijk moeilijker, maar toch vind ik ze interessant en positief.
Niettemin lost dit regeerakkoord de tegenstellingen niet op waardoor we in de eerste plek geen 5G hebben, sterker nog: het gooit misschien zelfs meer olie op het vuur. De kans is er dus dat dit dossier nog een probleem wordt op federale niveau.
Op naar de volgende regeringsvorming dus.
🇨🇳 China-intermezzo
Toevallig kwamen er in september een reeks China-nieuwtjes naar voren in de 5G-ruimte. Dus bij deze even een intermezzo om die uit te lichten.
The Economist slaagde er zo in om Huawei-CEO en oprichter Ren Zhengfei te strikken voor hun podcast (luister er hier naar). Losstaand van het feit dat het al verrassend is dat de anders zo mediaschuwe CEO een podcast-interview toestaat, kwam hij tijdens het interview ook met een interessant voorstel.
Ren Zhengfei may sell Huawei’s 5G technology to a Western buyer: zo stelde hij voor om Huawei's technologie te verkopen aan een westers bedrijf, en dat bedrijf toelating te geven om die technologie ook aan te passen. Enorm onverwacht omdat telecom doorgaans een sector is die steunt op enorme R&D van vendors, R&D die je dus niet zomaar wil verkopen.
En alhoewel er een grote kans is dat dit gewoonweg een ballonetje was waar niet veel van zal komen, is het voorstel wel slimmer dan je zou denken. Op deze manier zou pakweg een Amerikaans of Europees bedrijf de Huawei technologie kunnen commercialiseren op markten waar het Chinese bedrijf geen toegang tot heeft. Zo slaan ze nog steeds munt uit een verloren markt zoals de VS waar de regering Chinese telecom-technologie verbood.
Ook zou een Amerikaans of Europees bedrijf de Chinese technologie kunnen gebruiken om Europese concurrenten Ericsson en Nokia te verzwakken. We zouden zelfs opnieuw een Amerikaanse vendor kunnen zien opkomen, iets wat ze momenteel niet hebben. In het proces schaden ze dan onze Europese bedrijven, die nu zowat de monopolie krijgen in de VS.
Ondertussen gaat de handelsoorlog tussen de VS en China wel voort. De VS klaagt bijvoorbeeld nu een Amerikaanse professor aan omdat hij technologie zou gegeven hebben aan Huawei. Huawei mobiliseert ondertussen zichzelf naarstig om de Amerikaanse handelsbeperkingen te omzeilen.
Europe's China telecoms gear ban would cost industry $3.5 billion: ondertussen kwam er een nieuwe studie uit die stelde dat het verwijderen van Chinese vendors uit Europese netwerken "maar" 3.5 miljard dollar zou kosten. Dat ligt ver onder de 62 miljard dollar die GSMA, de globale lobby-organisatie van operatoren, claimde dat zoiets zou kosten.
Ten slotte maakt de South China Morning Post een vierdelige serie van artikels over de Chinese chip-industrie. En waarom die achterloopt op hun Amerikaanse en Aziatische concurrenten. Chips zijn namelijk cruciaal om 5G-systemen te doen werken, en wie de top-bedrijven in die sector bezit, controleert deels de uitrol van die systemen.
Taiwan became top chip manufacturer with US help. Can it stay there?
Dat was editie #11 van mijn 5G-nieuwsbrief.
Wil je mijn nieuwsbrief helpen groeien? Deel de onderstaande link dan zeker met iemand die je kent of forward deze mail. Op die link kan je jezelf ook inschrijven. 👇
https://buttondown.email/tomcas
Heb je commentaar, tips of suggesties voor me? (of wil je gewoon even hallo zeggen), dan kan je gewoon antwoorden op deze mail.
Je kan me daarnaast ook op LinkedIn en Twitter terugvinden:
Alvast tot de volgende editie,
Tom